کوالیتی باشتر، داهاتوویەکی گەشاوەتر
دڵنیایی جۆری زانکۆی پۆلیتەکنیکی سلێمانی لە ساڵی 2010 دەستی پێکردووە، ئەمەش ئاماژەیە بۆ کوالیتی دەرفەتەکانی فێربوون کە لەناو زانکۆدا دابین دەکرێن کە لە ئاست ستانداردەکانی ئەو بڕوانامانەن کە لەلایەن زانکۆی پۆلیتەکنیکی سلێمانی دەبەخشرێن. دڵنیایی جۆری بریتییە لە پشکنینی کاریگەری و ئەدای کۆلێژ و دامەزراوەکان. وەک هەمیشە ڕۆڵێکی بەرچاوی هەیە لە بەردەوامبوون و باشترکردنی ئەوەی خوێندنی باڵا بەدەستی هێناوە بۆ بنیاتنانی داهاتوو. “باشترین” بەها سەرەکییەکانی ئازادی ئەکادیمی، ئۆتۆنۆمی دامەزراوەیی و بەرپرسیارێتی کۆمەڵایەتی لەخۆدەگرێت. دڵنیایی جۆری مێژوویەکی هەیە لە پشتگیریکردن و لە هەندێک کاتدا، سەرکردایەتیکردنی پابەندبوونمان بەم بەها بنەڕەتیانە. ئەمڕۆ دڵنیایی جۆری لە بەردەوامبوونی ئەم بەها سەرەکیانەدا زۆر گرنگە، چونکە خوێندنی باڵا ڕووبەڕووی ئاستەنگەکانی گۆڕانکاری و داهێنان دەبێتەوە. دڵنیایی جۆری هەمیشە گرنگی خۆی هەیە بۆ نموونە لەو کاتانەدا کە ئێمە شێوازی نوێی فێرکردن و فێربوون دەگرینەبەر، جۆرە نوێیەکانی دامەزراوە پەرەپێدەدەین، دابینکەرانی نوێی خوێندن بەشدار دەکەین، و بەردەوامین لە پابەندبوونمان بە فراوانکردنی دەستڕاگەیشتن و یەکسانی لە خوێندنی باڵادا.
ناوەڕۆک
فیدباکەکانی خوێندکاران
بەزۆری لە زانکۆ و پەیمانگەکان لە هەر ئاستێکدا بێت، بەتایبەتی لەسەر ئاستی خوێندنی باڵا، مامۆستایان لە ڕووی ئەدا و شێواز و بابەتی گرنگی دیکە بۆ وانەوتنەوە هەڵدەسەنگێندرێن. ئەم هەڵسەنگاندنانە ناوبەناو و بەزۆری لە کۆتایی هەر وەرزێکی خوێندندا ئەنجام دەدرێت. فیدباکەکانی خوێندکاران ئەو زانیاریانەن کە لە خوێندکاران کۆکراونەتەوە سەبارەت بە ئەزموونی خوێندنی زانکۆیان. دەتوانێت بە شێوەی زارەکی، نووسراو، یان ئاماژە بێت و لەلایەن لیژنەی دڵنیایی جۆری بەکاردەهێنرێت بۆ باشترکردنی داهاتوو بە بەراورد بەو شتانەی کە ئێستا دەکرێن. ئامانجی فیدباک لە پرۆسەی هەڵسەنگاندن و فێربووندا ئامانجی باشترکردنی ئەدای خوێندکارە. سوودەکانی ئەوەیە کە دەتوانێت متمانەی خوێندکار و حەماسەتی فێربوون باشتر بکات. جگە لەوەش، فیدباکێکی کاریگەر لە ماوەی ساڵی یەکەمی زانکۆدا دەتوانێت یارمەتیدەر بێت لە گواستنەوە بۆ خوێندنی باڵا و ڕەنگە پشتگیری لە مانەوەی خوێندکاران بکات. سوودێکی تر ئەوەیە کە دەتوانن شێوازی فێربوونی باشتر بکەن و جێبەجێی بکەن، وەک باشترکردنی تێبینیەکانیان، دروستکردنی پوختەی باشتر و تەنانەت خوێندنی گروپیش. گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە جۆری جیاوازی فیدباک هەیە. دەتوانرێت بە یارمەتی نەرمەکاڵای فیدباکەکانی خوێندکاران ئەنجام بدرێت. نەرمەکاڵای فیدباکەکانی خوێندکاران فیدباک لە خوێندکاران کۆدەکاتەوە لەسەر لایەنە جیاوازەکانی پەروەردە، لەوانە کوالیتی، پەیوەندی، شێوازی وانەوتنەوە، مامۆستایان، لۆجستیک و هتد.
گەشەپێدانی بەردەوامی ئەکادیمی (CAD)
بۆ دامەزراندنی و جێبەجێکردنی گەشەپێدانی بەردەوامی ئەکادیمی لە زانکۆ و پەیمانگەکان، لیژنە زانستییەکانی بەرنامەیەکی بەهێز دادەنێن. فاکەڵتیەکان ئەم بەرنامەیە جێبەجێ دەکەن و چاودێری دەکرێت لەلایەن لیژنەی زانستییەوە. هەر مامۆستایەکی زانکۆ و ستافی مامۆستایان پێویستە جار جار بەرنامەیەک بۆ سیمینارە ئەکادیمییەکان دابنێت. جگە لەوەش لە سەرەتای وەرزی یەکەمدا مامۆستایان لیستی ناونیشانی سیمینارەکان لە ماڵپەڕی فاکەڵتیەکانیان بڵاودەکەنەوە. بەمەبەستی هاندان و سەردان و ئاڵوگۆڕ و پێشکەشکردنی سیمینار و بەژداریپێکردنیان لەنێوان ئەکادیمیەکانی پەیمانگە جیاوازەکانی هەرێمی کوردستان، خشتەی سیمینارەکان لەنێوان فاکەڵتییە هاوبەشەکاندا بڵاودەکرێتەوە.
پۆرتفۆلیۆی وانەبێژان
- پۆرتفۆلیۆکان نەک تەنها فیدباکەکانی خوێندکاران، بەڵکۆ بەڵگەی دروست لەسەر وانەوتنەوە لە هەموو سەرچاوە جیاوازەکانەوە دابین دەکەن.
- پرۆسەی هەڵبژاردن و ڕێکخستنی ماددە بۆ پۆرتفۆلیۆ دەتوانێت یارمەتی ستافی ئەکادیمی بدات بیر لە ڕێگای باشتر بۆ وانەوتنەوە بکاتەوە.
- پۆرتفۆلیۆ هەنگاوێکە بەرەو دیدێکی گشتی و پیشەییتر بۆ وانەوتنەوە وەک چالاکیەکی زانستی.
- پۆرتفۆلیۆکان دەتوانن بە تێپەڕبوونی کات سەیری گەشەپێدان بکەن، یارمەتی ستافی ئەکادیمی دەدەن کە وانەوتنەوە وەک پرۆسەیەکی بەردەوامی لێکۆڵینەوە، تاقیکردنەوە و بیرکردنەوە ببینن.
- پۆرتفۆلیۆی وانەوتنەوە بەڵگەی تەواوی ژیانی مامۆستایی ستافی ئەکادیمی دەگرێتەوە، بە پێچەوانەی پۆرتفۆلیۆی کۆرسەکان کە بەڵگەی پەیوەست بە یەک کۆرسەوە دەگرێتەوە.
پەرەپێدانی مەنهەج
پەرەپێدانی مەنهەج بریتییە لە پرۆسەی فرە هەنگاوی دروستکردن و باشترکردنی کۆرسێک کە لە زانکۆ دەوترێتەوە. لە کاتێکدا وردەکارییەکانی پرۆسەکە لە دامەزراوەیەکەوە بۆ دامەزراوەیەکی تر دەگۆڕێت، چوارچێوەی فراوان قۆناغەکانی شیکاری، بیناسازی، جێبەجێکردن و هەڵسەنگاندن لەخۆدەگرێت. زۆرجار مەنهەجەکان لە ئاستی ناوخۆیی یان نیشتمانیدا پەرەپێدەدرێن بۆ بەدەستهێنانی دەرئەنجامی فێربوونی ستاندارد لە سەرانسەری دامەزراوە جیاوازەکاندا. لە کاتێکدا لە ئاستی کۆلێژدا، ڕەنگە ڕاهێنەران نەرمی زیاتریان هەبێت بۆ پەرەپێدانی مەنهەجەکان. بە هەر دوو ڕێگاکە، تاک یان گروپ بەرپرسیارە لە پلاندانان بۆ خولێک (و هەڵبژاردنی ماددە بەهێزەکانی کۆرسی هاوتا) کە بە شێوەیەکی کاریگەر ئامانجە پەروەردەییەکان بەدی بهێنێت و هاوتایە لەگەڵ پێداویستییەکانی خوێندکار. بە شێوەیەکی نمونەیی پرۆسەی پەرەپێدانی مەنهەج باشترکردنی بەردەوام بێت. پلانەکانی فێرکردن پێویستە زۆرجار پێداچوونەوەیان بۆ بکرێت، هەموار بکرێتەوە و نوێ بکرێتەوە لەگەڵ سەرهەڵدانی پێویستی نوێ و جیاواز. ڕەنگە کاتێک دۆزینەوەکان لە بواری بابەتێکدا ڕوودەدات گۆڕانکاری پێویست بێت، وەک باشتربوون لە باشترین پراکتیزەکانی فێرکردندا، یان گۆڕانکاری لە پێشکەشکردنی کۆرسەکاندا، وەکو وەرچەرخان بۆ وانەوتنەوە لە دوورەوە.
هەنگاوەکانی پەرەپێدانی مەنهەج چین؟
بەپێی ئەو ڕێبازەی کە ئەنجام دەدرێت، پەرەپێدانی مەنهەج دەتوانێت چەندین هەنگاوی جیاوازی هەبێت. بەگشتی قۆناغەکانی پەرەپێدانی مەنهەج دەکەونە چوارچێوەیەکی دیار و هاوشێوەی زۆرێک لە ڕێبازەکانی دیزاینی فێرکاری هەیە. هەر پرۆسەیەک لەمانەی خوارەوە پێکدێت:
- شیکاری
- ديزاين
- هەڵبژاردن
- پێکهاتن
- پێداچوونەوە
چاودێری ساڵانەی خولەکان (ACM)
- کارەکانی چاودێری ساڵانەی خولەکان بۆ باشترکردنی ڕەزامەندی و دەرئەنجامەکانی خوێندکاران پەرەپێدەدرێن و دەبێت لەگەڵ چوارچێوەی کوالیتی و ستانداردەکانی فێربوون و فێرکردنی زانکۆدا بگونجێت. تیمی کوالیتی و ستانداردە ئەکادیمییەکان پشتگیری لە پرۆسەی چاودێری ساڵانەی خولەکان دەکات.
- چاودێریکردنی ساڵانەی خولەکان سەرپەرشتی فێربوونی کوالیتی بەردەوام و ستراتیژییەکانی باشترکردنی وانەوتنەوە لە ناو کۆرس و/یان کۆلێژی پەیوەندیداردا دەکات. بۆ خولەکانی خەڵاتی خوێندنی باڵا و خولی بێ خەڵات بەگشتی لە مانگی ئاب/ئەیلول دەست پێدەکات، لەگەڵ ئاگادارکردنەوە کە دەخرێتە بەردەم بەڕێوبەری خولی چاودێری ساڵانەی خولەکان.
- تیمی کۆرسی چاودێری ساڵانەی خولەکان پێداچوونەوە بە داتای چۆنایەتی و چەندایەتی دەکات کە ساڵانە کارە تایبەتەکانی چاودێری ساڵانەی خولەکان بۆ هەر کۆرسێک دەستنیشان دەکەن.
پرۆسەی بۆلۆنیا
دەستپێشخەری دروستکردنی کۆمەڵگەی زانکۆکانی ئەوروپا و ناوچەی خوێندنی باڵای ئەوروپا لەلایەن زانکۆی بۆلۆنیا کە کۆنترین زانکۆیە لە ئیتاڵیا پێشنیار کراوە. زانکۆکە لە ساڵی ١٩٨٦ وەک ئامادەکارییەک بۆ یادی ٩٠٠ ساڵەی دامەزراندنی، پێشنیاری کرد کە هەموو زانکۆکانی ئەوروپا یاسای Magna Charta Universitarum پەسەند بکەن کە میساقی گەورەی زانکۆکانە،. لە ساڵی ١٩٨٨ بەڵگەنامەیەک کە بەها گشتگیر و هەمیشەییەکانی خوێندنی زانکۆیی ڕاگەیاندووە لەلایەن سەرۆکی زانکۆکانی ٨٠ زانکۆوە واژۆ کرا. ڕۆژی ١٤ی نیسانی ٢٠١٥ وۆرک شۆپێک لەلایەن MHE-KRG بە سەرپەرشتی وەزیری خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستی بە هاوکاری دکتۆر لانەزایرینا بەڕێوەبەری جێبەجێکاری کۆمپانیای سینێکا و گروپی سینا ڕێکخرا. وۆرکشۆپەکە بریتی بوو لە پێناسەکردنی پرۆسەی بۆلۆنیا، هەڵسەنگاندنی کوالیتی، بەڵگەنامەکردنی داتاکانی دڵنیایی جۆری و سیستەمی ڕیزبەندی نیشتمانی، هەروەها ڕێگاکانی پاڵپشتیکردنی زانکۆکانی کوردستان بۆ نزیکبوونەوە لە پرۆسەی بۆلۆنیا و ستانداردە ئەوروپییەکان. لە ماوەی ساڵی ٢٠١٨-٢٠١٩دا سیستەمەکە لە چوار کۆلێژ و دوو پەیمانگای SPU جێبەجێ کراوە. لە هاوینی ساڵی ٢٠٠٠ کۆمەڵێک زانکۆ بەکۆمەڵ پرۆسەی بۆلۆنیایان قبوڵکرد و پڕۆژەیەکی تاقیکارییان بە ناوی “کۆکردنەوەی پێکهاتە پەروەردەییەکان لە ئەوروپا” داڕشت. گروپی بەشداربووان بە هاوکاری کۆمەڵەی زانکۆکانی ئەوروپا و کۆنفرانسە نیشتمانییەکانی سەرۆکی زانکۆکان فراوانتر کرا. کۆمیسیۆنی ئەوروپا داوای یارمەتییەکی کرد لە چوارچێوەی پرۆگرامی سۆکرات بۆ پشتگیریکردن لە پڕۆژەکە، کە لە زستانی ٢٠٠٠- ٢٠٠١دا بەخشرا. پڕۆژەی کۆکردنەوە چەندین هێڵی کارکردنی بۆلۆنیا دەخاتە ڕوو و بە تایبەتی سیستەمێکی بڕوانامە کە بە ئاسانی بخوێنرێتەوە و بەراورد دەکرێت. وەرگرتنی سیستەمێک لەسەر بنەمای دوو خول و کرێدت دامەزراوە. هەروەها پڕۆژەی Tuning بەشدارە لە بەدیهێنانی هێڵەکانی تری کرداری بۆلۆنیا.
لە چوارچێوەی پڕۆژەی تونینگدا، میتۆدۆلۆژیایەک داڕێژراوە بۆ تێگەیشتن لە مەنهەجەکان و بەراوردکردنیان. پێنج ڕێبازی گرنگ لە ڕێکخستنی گفتوگۆکان لە بوارەکانی بابەتدا بەم شێوەیە جیاکراونەتەوە:
- لێهاتووییە گشتیەکان (ئەکادیمییە گشتیەکان).
- لێهاتووییە تایبەتەکانی بابەت.
- ڕۆڵی ECTS وەک سیستەمێکی کەڵەکەبوون.
- ڕێبازەکانی فێربوون و فێرکردن و هەڵسەنگاندن.
- ڕۆڵی بەرزکردنەوەی کوالیتی لە پرۆسەی پەروەردەدا (جەختکردنەوە لەسەر سیستەمەکان لەسەر بنەمای کولتوری کوالیتی دامەزراوەیی ناوخۆیی).
پێویستە ڕاوێژ لەگەڵ دەرچووان و خاوەنکاران و ئەکادیمییەکان بکرێت لەسەر گرنگی ٣٠ لێهاتوویی گشتی و هەڵسەنگاندن بۆ ئەوە بکرێت کە دامەزراوەکانی خوێندنی باڵا تا چەند گەشەیان پێدەدەن.
ئەمەش بریتییە لە (زانین، تێگەیشتن و لێهاتوویی) نەخشەکێشانی بوارەکانی بابەت، پەرەپێدانی خاڵە ئاماژەییە هاوبەشەکان، و لێهاتووییە تایبەتەکانی بابەتەکانی هەر دیسیپلینێکی تاقیکاری.
وەک سیستەمێکی کەڵەکەکردنی قەرزی ئەوروپی: دیدگا نوێیەکانی پەرەپێدانی ECTS وەک ئامرازێک بۆ دیزاینی بەرنامە: بنەماکانی باری کاری خوێندکارانە کە لە کاتدا دەپێورێت. ڕێبازەکانی فێربوون و فێرکردن و هەڵسەنگاندن و فێربوون و هەڵسەنگاندن لە وڵاتە جیاوازەکاندا.
سیستەمی گواستنەوە و کەڵەکەکردنی قەرزی ئەوروپی (ECTS) ئامرازێکی ناوچەی خوێندنی باڵای ئەوروپییە بۆ شەفافترکردنی خوێندن و خولەکان. جگە لەوەش جووڵەی خوێندکاران لە نێوان وڵاتاندا دەکاتە ئەگەرێکی گەورە و بڕوانامەی ئەکادیمی و ماوەی خوێندنیان لە ئاستی نێودەوڵەتیدا دانپێدانراوە.
ECTS ڕێگە دەدات ئەو کرێدتانەی لە دامەزراوەیەکی خوێندنی باڵا وەرگیراون بۆ بڕوانامەیەک کە لە دامەزراوەیەکی دیکەدا بۆی خوێندراوە، هەژمار بکرێن. کرێدتەکانی ECTS نوێنەرایەتی فێربوون دەکەن لەسەر بنەمای دەرئەنجامە فێرکارییە دیاریکراوەکان و کاری پەیوەندیدار بەوانەوە.
ECTS پشتگیری لە پلاندانان و پێشکەشکردن و هەڵسەنگاندنی بەرنامەکانی خوێندنی باڵا دەکات. ئامرازێکی سەرەکییە لە پرۆسەی بۆلۆنیادا، کە ئامانجی ئەوەیە سیستەمی پەروەردەی نیشتمانی زیاتر بەراورد بکرێت لە ئاستی نێودەوڵەتیدا. هەروەها ECTS یارمەتیدەرە بۆ ئەوەی بەڵگەنامەکانی دیکە، وەک تەواوکەری دیپلۆما، ڕوونتر و ئاسانتر بۆ بەکارهێنان لە وڵاتە جیاوازەکاندا. ECTS لەلایەن زۆربەی وڵاتانی ناوچەی خوێندنی باڵای ئەوروپاوە وەک سیستەمی قەرزی نیشتمانی وەرگیراوە و لە شوێنەکانی دیکەدا زیاتر بەکاردەهێنرێت.
ECTS سیستەمێکی فێرخوازە بۆ کەڵەکەکردنی کرێدت و گواستنەوە کە لەسەر بنەمای شەفافیەتی دەرئەنجام و پرۆسەکانی فێربوون دامەزراوە. ئامانجی بەرزکردنەوەی کوالیتی خوێندنە لە ڕێگەی ئاسانکاری بۆ پلاندانان و پێشکەشکردن و هەڵسەنگاندنی فێرکردن و فێربوون و داننان بە بڕوانامە و یەکەکانی فێربوون لە چوارچێوەی جیاوازەوە. ECTS بە شێوەیەکی بەرفراوان لە خوێندنی باڵادا بەکاردەهێنرێت و بۆ چالاکییەکانی فێربوون.
کرێدتەکانی ECTS لەسەر بنەمای باری کاری پێویست بۆ خوێندکار بۆ بەدەستهێنانی دەرئەنجامە فێرکارییە دیاریکراوەکان. بەدەستهێنانی دەرئەنجامەکانی فێربوون دەبێت لە ڕێگەی ڕێکارەکانی هەڵسەنگاندنەوە بسەلمێنرێت کە لەسەر بنەمای پێوەرە ڕوون و ڕێککەوتووەکانە.
دەرئەنجامەکانی فێربوون باس لەوە دەکەن کە چاوەڕوان دەکرێت فێرخواز چی بزانێت و لێی تێبگات و بتوانێت بیکات دوای تەواوکردنی سەرکەوتووانەی پرۆسەیەکی فێربوون. ئەوان پەیوەندییان بە وەسفکەرانی ئاستەوە هەیە لە چوارچێوەی بڕوانامە نیشتمانی و ئەوروپییەکان. بەدەستهێنانی دەرئەنجامەکانی فێربوون دەبێت لە ڕێگەی ڕێکارەکانی هەڵسەنگاندنەوە بسەلمێنرێت کە لەسەر بنەمای پێوەرە ڕوون و ڕێککەوتووەکانە.
باری کار ئەو کاتە دەخەمڵێنێت کە خوێندکاران بە شێوەیەکی گشتی پێویستیانە بۆ تەواوکردنی هەموو چالاکییەکانی فێربوون وەک (وانە، سیمینار، پڕۆژە، کاری پراکتیکی، خوێندنی تاکەکەسی و تاقیکردنەوە) کە پێویستە بۆ بەدەستهێنانی دەرئەنجامە فێرکارییە دیاریکراوەکان. باری کاری تەواوکاتی ساڵێکی خوێندن و دەرئەنجامەکانی فێربوونی پەیوەندیدار بە ٦٠ کرێدتەوە. زۆرجار بڕگە یاساییە نیشتمانییەکان ئەمە بە فەرمی دەکەن. لە زۆربەی حاڵەتەکاندا، باری کاری خوێندکار لە نێوان ١٥٠٠ بۆ ١٨٠٠ کاتژمێردایە بۆ ساڵێکی خوێندن، کە یەک کرێدت هاوتایە لەگەڵ ٢٥ بۆ ٣٠ کاتژمێر کارکردن.
تەرخانکردنی کرێدتەکان بریتییە لە تەرخانکردنی هەندێک کرێدت بۆ بڕوانامە، بەرنامەکانی خوێندن، یان تاکە پێکهاتەی پەروەردەیی. کرێدتەکان بۆ تەواوی بڕوانامە یان پرۆگرامەکانی خوێندن بەپێی پێداویستییە نیشتمانییەکان تەرخان دەکرێن بەگوێرەی چوارچێوەی بڕوانامە نیشتمانی وە یان ئەوروپی. ئەوان بۆ پێکهاتە پەروەردەییەکان تەرخان دەکرێن، وەک یەکەکانی کۆرس، کاری دیزەرتەیشن و جێگیرکردنی کار، بە پشتبەستن بە ٦٠ کرێدت لە ساڵێکی خوێندندا، بەپێی ئەو باری کارەی کە پێویستە بۆ بەدەستهێنانی دەرئەنجامە فێرکارییە دیاریکراوەکان بۆ هەر پێکهاتەیەک.
پێدانی کرێدت بە شێوەیەکی فەرمی بریتییە لە پێدانی ژمارەی ئەو کرێدتانەی کە بۆ بڕوانامەکە و/یان پێکهاتەکانی دیاریکراون بە فێرخوازان. کرێدتەکان دەدرێت بە خوێندکار دوای تەواوکردنی چالاکییەکانی فێربوون کە لەلایەن پرۆگرامی خوێندنەوە داواکراون و بەدەستهێنانی دەرئەنجامە فێرکارییە دیاریکراوەکان، وەک لە هەڵسەنگاندنی گونجاودا سەلمێنراوە. سەرەڕای ئەوە، ئەگەر خوێندکاران لە چوارچێوەی فێربوون یان چوارچێوەی کاتیی تردا دەرئەنجامەکانی فێربوونیان بەدەستهێنابێت (فەرمی یان نافەرمی)، دەتوانرێت کرێدت لە ڕێگەی هەڵسەنگاندن و دانپێدانانی ئەم دەرەنجامانەی فێربوونەوە بدرێت.
کەڵەکەکردنی کرێدت بریتییە لە پرۆسەی کۆکردنەوەی کرێدت کە دەبەخشرێت بۆ بەدەستهێنانی دەرئەنجامی فێربوونی پێکهاتە پەروەردەییەکان یان چالاکییەکانی تری فێربوون. دەتوانرێت کرێدتەکان لەلایەن خوێندکارێکەوە کۆبکرێنەوە بە مەبەستی:
- بەدەستهێنانی بڕوانامە، بەپێی پێویستی دامەزراوەی بەخشینی بڕوانامە.
- دەستکەوتە کەسییەکان بۆ مەبەستی تەواوی ژیان بەڵگەدار بکە.
گواستنەوەی کرێدتەکان بریتییە لەو پرۆسەی کە کرێدتەکان لە چوارچێوەیەکی فەرمیدا بەخشراون لە چوارچێوەیەکی دیکەدا بۆ بەدەستهێنانی بڕوانامەیەک دانپێدانراون. بۆ نموونە، ئەو کرێدتانەی کە لە پرۆگرامێکدا بە خوێندکارێک دەدرێن، دەتوانرێت لەلایەن دامەزراوەیەکەوە بگوازرێنەوە بۆ ئەوەی لە پرۆگرامێکی دیکەدا کەڵەکەبکرێن، کە لەلایەن هەمان دامەزراوە یان دامەزراوەیەکی دیکەوە پێشکەش دەکرێت. ئەم گواستنەوەیە تەنیا لەو کاتەدا دەتوانێت ڕووبدات کە دامەزراوەی خاوەن بڕوانامە دەرئەنجامەکانی فێربوون و کرێدیتەکانی پەیوەست بەوەوە بناسێت. گواستنەوەی کرێدت کلیلی جووڵەی سەرکەوتووی خوێندکارانە. ڕێککەوتنەکانی نێوان دامەزراوە و بەشەکان و بەرنامەکان ئاسانکاری دەکات بۆ دانپێدانانی ئۆتۆماتیکی و گواستنەوەی کرێدتەکان.
بەکارهێنانی کرێدتەکانی ECTS بەهۆی بەڵگەنامە سەرەکییەکانی ECTS (کەتەلۆگی کۆرس، ڕێککەوتنی فێربوون و وەرگێڕانی تۆمارەکان) ئاسانکاری دەکرێت. هەروەها ECTS بەشداری دەکات لە شەفافیەت لە بەڵگەنامەکانی دیکەی وەک تەواوکەری بڕوانامە.
جیاوازی نێوان سیستەمی خوێندنی باڵای نیشتمانی دەتوانێت ببێتە هۆی نیگەرانی سەبارەت بە دانپێدانانی بڕوانامە و ماوەی جووڵە لە دەرەوەی وڵات. ئەم پرسە بەشێکی بە بەرزکردنەوەی تێگەیشتن لە دەرئەنجامەکانی فێربوون و باری کاری بەرنامەکانی خوێندن چارەسەر دەکرێت.
هەروەها ECTS ڕێگە دەدات بە تێکەڵکردنی شێوازە جیاوازەکانی فێربوون، وەک فێربوونی زانکۆ و لەسەر بنەمای کار، لە چوارچێوەی هەمان بەرنامەی خوێندن یان لە ڕێگەی فێربوونی تەواوی ژیانەوەز
60 کرێدیتی ECTS یەکسانە بە ساڵێکی تەواو لە خوێندن یان کارکردن. ئەم کرێدتانە بەزۆری لە ساڵێکی خوێندنی ستاندارددا دابەش دەکرێن بۆ چەند مۆدیولێکی بچووکتر. بۆ نموونە، بڕوانامەی خولی کورت’ی ئاسایی بە شێوەیەکی گشتی 120 کرێدیتی ECTS لەخۆدەگرێت. بڕوانامەی ‘خولی یەکەم’ (یان بەکالۆریۆس) لە 240 کرێدیتی ECTS پێکدێت.
بەگشتی، بڕوانامەی ‘خولی دووەم’ (یان ماستەر) بەزۆری یەکسانە بە 120 کرێدیتی ECTS. بەڵام بەکارهێنانی ECTS لە “خولی سێیەم”، یان دکتۆرا، دەگۆڕێت.
ECTS بۆ پشتگیریکردن لە جووڵەی خوێندکاران لە نێوان دامەزراوەکانی خوێندنی باڵادا بەکاردەهێنرێت. کەتەلۆگەکانی خولەکان، ڕێککەوتنەکانی فێربوون و وەرگێڕانی تۆمارەکان یارمەتیدەرن لە ناسینەوە و گواستنەوەی ئەو کرێدتانەی کە خوێندکاران لە ماوەی جووڵەدا لە دەرەوەی وڵات بەدەستیان هێناوە.
کۆلێژ و پەیمانگاکانی زانکۆی پۆلیتەکنیکی سلێمانی کە ECTS بەکاردەهێنن
لە ساڵی خوێندنی ٢٠٢٣-٢٠٢٤دا، تەواوی کۆلێژ و پەیمانگاکان لە سیستەمی خوێندنەکەیاندا ECTS بەکاردەهێنن.
باری کاری خوێندکاران
باری کار ئەو کاتە دەخەمڵێنێت کە خوێندکار بە شێوەیەکی گشتی پێویستی پێیەتی بۆ تەواوکردنی هەموو چالاکییەکانی فێربوون وەک وانە، سیمینار، پڕۆژە، کاری پراکتیکی و جێگیرکردنی کار. زۆرجار هاوتابوونی باری کاری تەواوکاتی ساڵی خوێندن بە ٦٠ کرێدت بە بڕگە یاساییە نیشتمانییەکان فەرمی دەکرێت. لە زۆربەی حاڵەتەکاندا باری کار ١٥٠٠ کاتژمێرە بۆ ساڵێکی خوێندن، واتە یەک کرێدت هاوتایە لەگەڵ ٢٥ کاتژمێر کارکردن.
چۆن کاتژمێرەکانی باری کار حیساب بکەین ؟
بۆ ئەوەی دڵنیابن کە خوێندکارانی کاتێکی پێویستیان هەیە بۆ فێربوون، گرنگە هەموو چالاکییەکانی پەیوەست بە خولەکە بخەنە لیستی زانیارییەکانەوە. بەڕێوەبەری کۆرسەکە پێویستە بیرۆکەیەکی هەبێت لەسەر ئەو کاتەی کە پێویستە بۆ تەواوکردنی هەر چالاکیەکی فێربوون. جگە لەوەش تەرخانکردنی کات بۆ خوێندنەوەی مەنهەج و ئامادەکاری تاقیکردنەوە و کات بۆ وانە و سیمینار و تاقیگە و هتد، لە کاتی هەژمارکردنی باری کاردا لەبەرچاو بگیرێت. بۆیە گرنگە هەر چالاکیەک کاتێکی پێویستی بۆ فێربوونی قووڵ و کاریگەر لەخۆبگرێت کە فێرخوازەکان کاتیان هەبێت بۆ تێگەیشتن لە بنەما بنەڕەتییەکان، تێکەڵکردنی فێربوونەکە لەگەڵ زانیارییە بەدەست هێنراوەکانی پێشتر و هەبوونی دیدێکی گشتگیر بۆ بابەتەکە. بەڵام کاتێکی کەم بۆ چالاکییەکان ڕەنگە ببێتە هۆی فێربوونی ڕووکەش، کە خوێندکاران تەنها کاتیان هەیە بۆ لەبیرکردنی ڕاستییەکان و داتاکان و کەمترین شت کە پێویستە بۆ هەڵسەنگاندنێک بەرهەمبهێننەوە. کاتژمێرەکانی باری کار بە چەسپاندنی ژمارەی کرێدیتی هەر مۆدیولێک بە ٢٥ حیسابی بۆ دەکرێت، چونکە یەک کرێدت یەکسانە بە ٢٥ کاتژمێر خوێندن.
نموونە
باری کار ئەو کاتە دەخەمڵێنێت کە خوێندکار بە شێوەیەکی گشتی پێویستی پێیەتی بۆ تەواوکردنی هەموو چالاکییەکانی فێربوون وەک وانە، سیمینار، پڕۆژە، کاری پراکتیکی و جێگیرکردنی کار. زۆرجار هاوتابوونی باری کاری تەواوکاتی ساڵی خوێندن بە ٦٠ کرێدت بە بڕگە یاساییە نیشتمانییەکان فەرمی دەکرێت. لە زۆربەی حاڵەتەکاندا باری کار ١٥٠٠ کاتژمێرە بۆ ساڵێکی خوێندن، واتە یەک کرێدت هاوتایە لەگەڵ ٢٥ کاتژمێر کارکردن.
دڵنیایی جۆری و پەرەپێدانی مەنهەج
بەڕێوەبەر: شارا ساڵح عەلی
ناونیشان: سەرۆکایەتی زانکۆی پۆلیتەکنیکی سلێمانی نهۆمی ٣
شەقامی ورمێ ٣٢٧/٧٦، قڕگە، سلێمانی، کوردستان، عێراق
P.O. بۆکس: 70-236
مۆبایل: 009647701200100
ئیمەیڵ: shara.ali@spu.edu.iq
